30 Ekim 2015 | HABERLER 52. Sayı (Eylül-Ekim 2015)

Yapıştırıcılar, hafifçe tutturulmuş elektrik tesisatını ve montaj sistemlerini sağlamlaştırmak için vidaların yerini alabilir.
Yapıştırıcılar, hafifçe tutturulmuş elektrik tesisatını ve montaj sistemlerini sağlamlaştırmak için vidaların yerini alabilir.

Yazan: Bruce Pfund

Motor, pompa ve jeneratörler gibi ağır deniz sistemleri kasten ve etkili bir biçimde gemi gövdesinin içine imal edilmiş özel temele genellikle cıvata veya makine vidası ile tutturulur. Diğer taraftan, hafif bileşenler ve bunlara hizmet eden elektrik, sıhhi tesisat ve kanal sistemleri çoğunlukla çok çeşitli montaj veya askılar ile desteklenir, genellikle de akıllı vidalar ile gemi gövdesi veya bölmesine sağlamlaştırılır ve temeldeki yapının bütünlüğüne pek önem verilmez. Bu montajların üzerindeki yükler genelde azdır ancak mekanik tutturucuların oluşturabileceği problemler çok ciddidir.

Pek çok büyük, özenle hazırlanmış ve tasarlanmış kompozit botlar, çeşitli sistemler için elektrik tesisatı, havalandırma sistemleri, su ve hidrolik boruları sağlamlaştırmak amaçlı açılmış kelimenin tam manasıyla yüzlerce delik içindedir. Amerikan Bot & Yat Konseyi (ABYC), gemilerdeki elektrik ve sıhhi tesisatların yaklaşık her 450 mm’de bir kuvvetlendirilmesini öneriyor. Bu özellikleri karşılamak için gerekli desteklerin sayısı sürekli artıyor ve 9 metrenin altındaki botlarda bile çok sayıda perçin delikleri var.

Akıllı vida perçinleri ile delme ve güç ile delik açma tesisat elemanları için uygun olabilir ancak eğer akıllı vidalar sintine içindeki katlaşık yapıya girerse, her biri içeriye girecek suya davetiye çıkarır. Katlaşık gemi gövdesindeki yüzeylerin içindeki bir diğer nem kaynağı olan yoğunlaşma da özellikle yoğun nem oluşan su seviyesinin üzerinde önem taşır. (Bu sorun, sıcak iklimlerdeki havalandırmalı gemilerde daha yaygındır.)
Pek çok gemi inşaatçısı ve gemi tamir atölyesi bunu standart uygulama haline getirirken, benim deneyimlerim, bu perçinler üzerinde biraz katmanlaşma veya sızdırmazlık uygulamak uzun dönemdeki su girişi için özellikle etkili değil. Ayrıca çok dikkatli yapılsa bile bu çok dağınık, yavaş ve defoludur. Şu testi bir deneyin: yığın deposundan veya ambalajında bir akıllı vida alın ve çözücü ile ıslatılmış bir paçavra üzerinde döndürün. Büyük olasılıkla bezin üzerinde fark edilebilir bir iz bırakacaktır. Bu, muhtemelen vida dişleri döndürüldükten sonra makine yağının kalıntılarındaki kirdir. Kir ve yağ dolgu malzemesinin yapıştırıcılığını engeller, ancak akıllı vidaları çözücüde teker teker veya grup halinde banyo ettirmek pahalı ve zaman alıcıdır ve nem ihlaline karşı garantili bir yöntem değildir.

İnce tek katlı parçalarda, her bir perçin jelkotun çatlamasını tetikler, özellikle eğer kılavuz deliği normalden daha küçükse, pek bilindik bir durumdur. 7.6 metrelik bir motorbotun konsolu iyi bir örnektir, hepsi delinmez. 8 mm kalınlığındaki Jelkot paneline 6 mm akıllı vida çakıldıktan sonra, jelkotun perçin çevresinde şişerek çatlaması an meselesidir.

Dışı tamamlanmış paneller veya su seviyesi altındaki yüzeylerde bile katlaşık yapıya akıllı vida çakmak kolaydır çünkü perçinler katmanların içine gömülür, asla bitmiş yüzeyin içindeki karşı katmana geçmez. Perçin tutumu laminat kalınlığına, malzemeye ve sürece göre değişiklik gösterir ancak tesisat montajını ve askılarını tutmada yeterinden fazlasıyla işe yarar. Bununla birlikte, bu mekanik perçinlerin eksikliklerini göz önünde bulundurunca, şu soruyu soruyorum: Daha iyi bir yol var mı?



Deneme ve yanılma genellikle kablo ve boruların yerini seçmede gereklidir, bunlar yaklaşık 50 cm’de bir sağlamlaştırılmalıdır. Her deneme girişi bu katlaşık panelde su girişi için yeni delikler açıyor. (Üstte)

Alttaki temel plakadaki vida katlaşık panele bağlıyken, üstteki kablo bağı montajı tek katmanlı lamineye bağlanmış. Her iki uygulamada da akıllı vidalar veya cıvatalar uzun dönemde montaj yüzeyi için tehlike oluşturuyor. (Ortada)

Düz olmayan bir temele montaj plakası takarken, vidaların önceden açılmış deliklerle aynı hizada olmasına dikkat edin. Vidayı bükmek gerekebilir. (Altta)

Yapışkanlar Vidalara Karşı
Özel montajların veya askıların ikincil bağlanması, katlaşık veya tek katmanlı yapılarda delme yöntemine göre daha caziptir. Plastik, kompozit ve metal montaj ve askılar pek çok satıcıda mevcuttur ve bazı destekler gergin ve kesme yükler için sınıflandırılır. Petek şekilli paneller için hızlıca tertibat sökme için manşon, ayrılma, vida, sabit ve yüzer somun plakalarından değişik biçim ve şekillerde oluşurlar.

Yapıştırılarak tutturulmuş temeller için en basit uygulama kablo bağı için yivleri olan yaygın ufak plastik tamponlardır; daha karmaşıkları dönen metal koşum beşikleridir veya daha ağır bileşenleri, daha büyük boruları veya elektrik tesisat kablo demetlerini tutan braketleri sağlamlaştırmak için çengelli dişli vidaları delikli taban plakasıdır.

Montajlar tek başlarına eşitliğin bir parçasıdır. Doğru yapışkanı seçmek ve uygulamak çok önemlidir çünkü yapıştırma öncesinde uygulama alanının ve montajın tertemiz olmasını sağlar. Doğru yapıştırıcıyla, yapıştırıcı kururken germe veya bağlama olmadan pek çok küçük ve hafif ağırlıktaki kablo bağları dikey olarak veya baş üstü yüzeylerde bile yerinden oynamaz. Daha ağır montaj ve askılar, yapıştırıcı kuruyana kadar geçici bağlama gerektirebilir. Yapıştırıcı sıkıştıktan sonra aradaki yapıştırıcı çok ince olmasın diye bazı montajların yüzeyinde çıkıntılar vardır.

Ne Kadar Güçlü Yeterince Güçlüdür?
Kablo demetini sağlamlaştırmak için, yapışkanla bağlanmış ve vida ile tutturulmuş kablo bağının sağlamlığını karşılaştıralım. Gördüm ki, eğer kablo yığınını kuvvetlice çekiştirirseniz, vidalar yerinde kalır ve gergi dilindeki veya vidanın çevresindeki gözdeki kablo bağı kopar. Aynı gergi arızası, yapışkanla tutturulmuş temelde de meydana gelir ve temel yerinde kalır. Şüphesiz ki yapışkanla tutturulmuş montajların bağlanma gücü altyapı, montaj hazırlığı, yapıştırıcı seçimi ve çalışma koşullarına göre farklılık gösterir. İlke yapıştır ve sökmeye çalış testi basit ama pek çok projede yapışkanlı aksesuarların belirli kapasitelerini ölçmede etkilidir.

Montaj Plakası Sorunları
Kablo bağları için montajlar ufak yanlış hizalamayı görmezden geliyor. Yanlış hizalanmış montajlar hoş değil ancak iş görüyor. Montaj plakası ve braketler için çoklu yapıştırıcı montajlı vidalara uyan sistemler biraz daha kalındır. Alt tabaka düzgün değil, bozuk ise veya düzlem dışıysa, vidalar birbirleriyle aynı hizada olmaz veya eğer aynı hizada olursa, taban plakaları alt tabakaya paralel olmaz, bu da acemi bir görüntü veya yanları kalkık perçinler oluşturur.

Çözümler çeşitlidir. Yerine göre uygun yapışkan yüzey kalınlığı sağlanırken her çizi montaj plakasına uygun olarak bükülebilir veya hafif yanlış hizayı telafi etmek için montaj plakasında daha büyük delikler açılabilir.
Düz olmayan yüzeylerde, plakaları sağlamlaştırmak için en güvenilir yöntem vidaları ayrı ayrı çakmak değildir, bunun yerine vidaları gevşekçe plakaya tutturun, vidaların montaj temeline yapıştırıcıyı sürün ve tüm ekipmanı alt tabakaya takın. Her vida, gevşek bağlantılı plakanın izin verdiği ölçüde kendiliğinden hizalanacaktır. Bant veya sıcak eriyen tutkal aksesuarları, yapışkan kuruyana kadar plakayı sağlamlaştırır.

Yapışkanlı Yüzey Hazırlığı
Çoğu montaj satıcısı, ürünleriyle birlikte özel yapıştırıcıları da satar. Bazıları çabuk kuruyan metakrilat veya akrilik formüllüdür, bazı montajlar da daha güçlü olan, daha ağır yükler için yavaş kuruyan tutkal veya üretan yapıştırıcılar gerektirebilir. Formülüne bakılmaksızın, yapıştırıcı doğru bir şekilde ölçülmeli ve karıştırılmalıdır; montaj ve bağlı olduğu alt tabaka tertemiz olmalıdır ve kaplanacak tüm yüzeye temas etmesi garantili şekilde yeterli miktarda yapıştırıcı uygulanmalıdır. Montaj alanını zımpara veya bulaşık süngeri ile hızlıca bir temizleme yüksek mukavemetli birleşim sağlar. Metal veya plastik delikli temel türlerinde, delikler ve temelin üst yüzeyindeki “mantarları” kaplamak için yeterli yapıştırıcı olmalıdır. Ufak bir sorun şudur ki, yapıştırıcı biraz dağınık gözükebilir ve kazara yakındaki donanıma veya yüzeylere bulaşabilir, kenarlara bulaşan yapıştırıcıyı saklamak için plastik kozmetik tas rondelaları bazı satıcılarda mevcuttur. Delikli olmayan montajların yapıştırma yüzeylerinde genellikle çok miktarda yapıştırıcının dışa çıkmasını önlemek için ayırma tümsekleri vardır.
 
Sintine Pompası Montajı
Sintine pompası montajı için temel tamponları sıkça unutulan inşa detayıdır, özellikle küçük gemilerin kalabalık sintinelerinde. gemi gövdesinin kalın ve katlaşık veya ince ve tek katmanlı olması fark etmeksizin, pompa monte etmek için gemi gövdesinin tabanına, montaj tamponuna akıllı vida veya şamandıralı anahtar aksesuarları çakmak pek de iyi bir fikir değil. Sintinenin içindeki tabakalara su girişi pek bilindik bir sonuçtur ve sintine pompasının tabanının monte edildiği gemi gövdesinden birden fazla akıllı vidanın çıktığını gördüm.

Şu anda küçük balıkçılık sporları botlarındaki sintine pompası ve şamandıralı anahtar montajı üzerine yeni bir deneme yapıyorum. Düşük yoğunluklu PVC plaka 7,571 L /saat sintine pompasının ve kanatlı yapılı şamandıra anahtarının temelidir. Her ikisi de akıllı vidalarla sağlamlaştırılıyor. PVC plaka, 4 adet ¼-20 UNC paslanmaz çelik, delikli temel disklerine kaynaklı vidalarla masif lamine gemi gövdesine monte ediliyor, her vida gemi gövdesine yapışkan şekilde bağlanıyor.

Bu montajların yanında verilen metakrilat yapıştırıcıyı kullanmamayı seçtim (bununla su seviyesinin üzerindeki uygulamalarda başarılı oldum), çünkü senede yedi ay bot kullanımdayken muhtemelen suyun altında kalacaklar. Bunun yerine, iki parça kalınlaştırılmış tutkal olan WEST SYSTEM 610’u seçtim ve gemi gövdesini ve montajın tamponunu tutkala bulamadan önce zımparaladım. Tam daldırma sisteminin ve kışın biraz da buzla temasın üç sezon sonrasında dört vida da yerinde duruyordu.

Sintinenin içinde aşağıda veya güvertenin altında, yapışkanlı bağlanmış montajlar ve askılar geminin sistemlerini sağlamlaştırmak için geleneksek delmeli yöntemlere cazip deliksiz bir alternatif sunuyor. Ayrıca bu, önceki donanım tesisatından kalma perçin deliklerini kapama ve tıkama için etkili bir yol. Belki de en iyi faydası, sistemler güncellendiğinde kolayca sökülmesidir.

Tesisat Planı için Geçici Montajlar

Akıllı vidalar ile sağlamlaştırılmış montajlarda imkansız olan bir hile. Yapıştırıcı ile en iyi kablo demeti ve tesisat demeti planını bitirdikten sonra sabitlenen, kolayca hareket edebilen geçici “deliksiz” askıları monte edebilirsiniz. Montaj sırasındaki bu esnekliğe en basit yaklaşım, tutma için yeterince iyi olan sıcak eriyen tutkal ile yapıştırma montajlarını tutturmaktır. Eksiklikleri ise montaj, alt tabaka veya her ikisinin de son yapıştırmadan önce sıcak eriyen tutkaldan tamamıyla arınmış olması gerekir ve kaplanma alanı veya sayfanın üstünde gösterilen gibi perçinlenmiş tesisat askıları kalıcı yapıştırma için yeterince büyük değildir. Alternatif bir yaklaşım da Gorilla Tape markası gibi aşırı sert yapışkan duct tape kullanmaktır. Sadece banda hafifçe yapıştırılmış ince plastikler olan denediğim diğer markaların sırları veya siyah plastik yüzeyleri döküldü.

Yapıştırılarak tutturulmuş yüzey için bir parça bant kesin ve yapıştırma yüzeyine tutturun. Delikli temelli metal montajlar için sadece alt tabakadaki duct tape yeterli yapışmayı sağlamayabilir. Delikli tamponun üst yüzeyine de bir parça duct tape yapıştırmak işinizi görecektir.

Bir sonraki adım, montaj yüzeyine tutturulmuş duct tape bandını tutacak kadar güçlü bir sıcak eriyen tutkal bulmaktır. Çok güçlü bir yapıştırıcı kullanmayın. Eğer montaj işlemezse veya takılı kalırsa, yapıştırılacak yüzeyi çözücü ile montajın kalıcı yerine sıcak eriyen tutkal sürmeden hazırlayın çünkü yapıştırılacak yerdeki yapışma hatası yüzeylerin kir veya yağ ile pislendiği eski botlarda yaygın görülen bir sorundur.

Sıcak eriyen tutkal kuruduğunda montajın kemerine açılan bir kablo bağı koyun. Kurulum sırasında gerekli olabilecek kablo ve boruları ekleyebilirsiniz. Eğer kablo yığınının yeniden organize edilmesi gerekiyorsa, kablo bağını açın ve yeniden deneyin. Eğer montajın yeri tam doğru değilse, montajı banttan veya tutkallı yüzeyden tornavida veya keski çekin ve yeniden yerleştirin. Umarım tutkal temiz bir şekilde çıkar. Eğer çıkmazsa, kalıntıları kazıyarak çıkarabilirsiniz. Veya çoğu oto yedek parçacılarda bulunan aerosol soğutucuyu kırılgan ve kolay çıkabilir olması için tutkalın üzerine uygulayabilirsiniz.



Askıya ve alt tabakaya duct tape bandı tutturun ve sıcak eriyen tutkal ile geçici olarak birbirlerine tutturun. Doğru düzen belirlendikten sonra, kalıcı bağlantı için yüzeyleri temizlemek kolay olacaktır. (Üstte)

Bu ön güvertenin altındaki tadilatta, yapışkanlı bağlanmış montajların çevresindeki ovalanmış temiz jelkottaki renk farklılığının farkına varılıyor, her biri çıkarılmış vidanın deliğini kapatıyor. (Ortada)

Bu temelin deliklerinden yapıştırıcı yayılmadıktan sonra, yazar daha sağlam bağlantılar eklemek zorunda kaldır. Daha düzenli, temiz tesisat için kozmetik tas rondelaları artık yapışkanı gizleyebilir. (Altta)

Montajı ve yüzeyi dikkatlice temizledikten sonra, montajı son yerine tutturarak projeyi bitirin. Çözücü ile hazırlama işe yarar ancak benim tercihim aşındırıcı bulaşık süngeri ile veya 220 kum kağıt zımpara ile hızlı bir dokunuştur. Eğer montajın yapışkanlı yüzeyi elleme ile kirlendiyse, çözücü ile son bir kez silin.

Kablo yığınlarını ve tesisatı düzenli tutmak için geçici montajları her seferde bir veya iki tane olmak üzere kalıcıları ile değiştirin. Yapışkan kuruduktan sonra her bir açılan kablo bağlarını çıkarın ve doğru gerginlikteki kalıcı olanlar ile değiştirin.

Pek çok küçük botta baş feneri kabloları güvertenin alt kısmına sabitlenir, bu da genellikle balsa katmanlıdır. Bu botlar yaşlandıkça, bölgesel su girişi ve katman çürümesi sıkça görülür. Yapışkanla bağlı kablo bağı askıları ile donanımın iyileştirilmesi bu perçin deliklerini kapatabilir. Hafif zımparalama ve çözücü ile temizleme sonrasında jelkottaki renk değişimini fark edebilirsiniz. Montajı yerine tutturmadan önce, baş üstü yüzeyinde birikebilecek tüm pislik ve kirliliği tamamen temizlemek önemlidir.

Yapışkanla tutturulmuş montaj ve askıların güzel yanları: On yıl sonrasını düşünün, bütün sistemlerin modası geçmiş ve yılan demetinin düzeni tesisata ve boru askı yerlerine uymuyor. Eski montaj ve askıları altlarındaki laminatların zarar görmesinden çekinmeyerek sökün atın. Hazırlık veya kapama için vida delikleri olmadan, sisteminizin derli toplu bir temel ve tesisatına yeniden başlayabilirsiniz.


 

---

R E K L A M