28 Nisan 2014 | SÖYLEŞİ 43. Sayı (Mart-Nisan 2014)

Türkiye'nin gemi ve yat ihracatının 2013 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 43,2'lik artışla 1 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleştiğini söyleyen Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Bayrak, birliğin 2014 ihracat hedefinin 1,5 milyar dolar olduğunu açıkladı...
Türkiye'nin gemi ve yat ihracatının 2013 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 43,2'lik artışla 1 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleştiğini söyleyen Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Bayrak, birliğin 2014 ihracat hedefinin 1,5 milyar dolar olduğunu açıkladı...



Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği, İstanbul İhracatçılar Birliği Genel Sekreterliği bünyesinde 2010 yılında kurulmuş bir birlik. Yaklaşık 300 üyesi olan birlik, 2013 yılında toplam 1 milyar 162 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. İhracat rakamları ışığında sektörle ilgili değerlendirmelerini aldığımız Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Bayrak, birlik olarak 2014 yılında 1,5 milyar dolarlık ihracat hedeflediklerini söylüyor.
Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği olarak en yüksek ihracatı, 2008 yılında yaptıklarını belirten Başaran Bayrak, şöyle devam ediyor: “2008 yılında 2 milyar 620 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik ve Türkiye’nin genel ihracatı içerisinde yüzde 1,87’lik pay aldık. Türkiye, gemi ve yat ihracatının ne olduğunu 2000’li yıllardan sonra algılamaya başladı. O döneme kadar çok kayda değer bir ihracatımız söz konusu değildi. Ama Tuzla gelişip sektör altyapı yatırımlarını nispeten tamamladıktan sonra yavaş yavaş dışarıya açıldı ve artan bir trendle ihracat yapmaya başladı. 2008’deki ekonomik kriz patlamadan önce, dünyanın ilk 5 üretici ülkesinden biri olduk. Özellikle sipariş üzerine yapılan küçük tonajlı gemilerde en ön sıralardaydık. Yine sipariş üzerine yapılan megayatlarda dünyanın ilk beş ülkesinden biri olduk. Ancak ekonomik kriz, en çok denizciliği vurdu. Bizim ihracatımız da hızla geriye gitti. En kötü performansımızı da 2012’de gerçekleştirdik. İhracatımız 811 milyon dolara, toplam ihracat içindeki payımız da yüzde 0,5’lere düştü.”

2013 rakamları umut verdi
“2013 yılında nispeten bir toparlanma yaşadık. Türkiye’de sanayi sektörleri arasında en yüksek ihracat artışı gösteren sektör olduk. Yüzde 43,2’lik bir artış sağladık ve ihracatımızı 1 milyar 162 milyon dolara çıkarttık. Bu da bize umut verdi. Bilindiği gibi Türkiye’nin 2023 yılı ihracat hedefi 500 milyar dolar. Bizim 2008 projeksiyonuyla yapmış olduğumuz öngörülerde, 2023 yılında 10 milyar dolarlık bir ihracat hedefimiz olmuştu. Ekonomik kriz yaşanırken, bizim gibi gemi üreten başka ülkeler kendi sektörlerine inanılmaz destekler sağladılar ve bu destekler sayesinde pastadaki paylarını büyüttüler. Türkiye’de ise rekabet etmemizi sağlayacak herhangi bir koruma veya teşvik olmayınca pazardaki payımızı da kaybettik.”

“Bizim ihracatımız ülkenin genel performansıyla da çok ilgili”
“2014 yılı için hedefimiz, ihracatımızı biraz daha artırmak. 1,5 milyar dolarlık bir hedef koyduk. Ocak ve Şubat aylarında 143 milyon dolarlık ihracat yaptık. 2013’ün ilk 2 ayı ile mukayese ettiğimizde yüzde 30’a yakın bir azalma söz konusu. Ancak bizim ihracatımızı kısa dönemlerle değerlendirmemek lazım. Aydan aya ciddi birtakım istatistiki farklılıklar görülebilir. Buna, ihracatın çok düştüğü veya çok yükseldiği gibi bir anlam yüklememek lazım. O yüzden hala hedefimizi kolluyoruz ve 1,5 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşacağımızı ümit ediyoruz. Bizim ihracatımız ülkenin genel performansıyla da çok ilgili. Siyasi gelişmeler, belirsizlikler, iç siyaset, dış siyaset de ihracata etki eden unsurlar. Bütün bunların bizim hedefimize ne kadar etki edeceğini zaman içinde göreceğiz.”

Toplam ihracatın 3’te biri yat ihracatı
“Aslında neyin yat, neyin gemi olduğunu belirten net sınırlar yok. Ancak biz yine de GTİP numaralarının içerisinden ayıkladığımız kadarıyla bir tasnif yapabiliyoruz. Bizim toplam ihracatımızın yaklaşık 3’te 1’i yat ihracatı olarak gerçekleşiyor. Türkiye hala dünyanın ilk 5 yat üreticisi arasında. Ancak pastadan alınan paya baktığımızda oran çok küçük. Çünkü dünyanın büyük oyuncularının pastadan aldığı pay çok yüksek. Yat üretimi gemiden çok farklı. Gemi üretiminde pastanın büyük kısmı Çin, Güney Kore, Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerine giderken yat üretiminde büyük pay, Amerika, İtalya, Hollanda, İngiltere gibi ülkelere gidiyor. Türkiye yat üretiminde özellikle ahşap konusunda ve sipariş üzerine yapılan megayatlar konusunda çok iddialı. Ama yat, biraz da markalaşmak gerektiren bir alan. Bu konuda maalesef biraz geç kaldık. Yeni yeni birtakım firmalarımız bu konuda yatırımlar yapıyorlar ama daha çok yol almamız gerekiyor. Siz daha kaliteli, daha ekonomik, verimliliği daha yüksek bir ürün yapsanız bile yat müşterisi genellikle markayı tercih edebiliyor. Bu bağlamda bizim de kendi markalarımızı zaman içerisinde dünyaya duyurabilmemiz lazım. Sipariş üzerine yapılan teknelerde iddialıyız ama büyük pasta seri üretimde.”

Yan sanayi ürünlerinin payı yüzde 6-7
“Yan sanayi ihracatı kısmi olarak bizden geçiyor. Ürün, bize tahsis edilen TGİP numaraları içerisindeyse ihracatı bizden geçer. Örneğin bir gemi pervanesi bizden geçer. Bir gemi ırgatı bizden geçer. Ama firma zincir ihraç ederse, bu bizden değil Makine İhracatçıları Birliği’nden geçer. Gemi için üretilmiş ama bizden geçmeyen bir gemi elektriği sistemi veya bir kaplama ürünü gibi birçok ürün var. Ekonomi Bakanlığı’na gemiye yönelik üretim yapan firmaların TGİP numaralarını bize tahsis edilmesi ile ilgili müracaatta bulunduk. Bu konudaki çalışmalarımız devam ediyor. Henüz bir cevap alamadık ama kendimizi doğru ifade ettiğimizi düşünüyoruz, dolayısıyla umutluyuz.”
“Gemi ve yatla ilgili ciddi bir ürün ihracatımız var. Toplam rakamın 400-500 milyon dolar civarında olduğunu tahmin ediyoruz. Bize kayıtlı olan ürünlerin toplam ihracatımız içerisindeki payı ise yüzde 6-7 civarında.”

“Yattaki yabancı bayrak sorunu çözülmeli”
“İç pazarda yoğun olmasa bile düşük kapasitede bir aktivite var. Ama yetersiz. İç pazarda daha çok devlet işleri, devletin açmış olduğu ihaleler var. Onun dışında yat pazarında içe dönük bir aktivite söz konusu ancak burada da şöyle bir sıkıntımız var. Biliyorsunuz Türkiye’de bir yabancı bayrak sorunu var. Türk Bayraklı yatla yabancı bayraklı yat sahibi olmak arasında maliyet açısından ciddi farklar var. Bu nedenle insanlar genellikle yabancı bayraklı yatı tercih ediyorlar. Türk bayraklı yatları da cazip hale getirmek lazım. Biz bu konuda taleplerde bulunduk fakat maalesef gümrük yetkilileri farklı bir algı içerisine girdiler. Türkiye’de üretilen ve sahibi Türk olan yabancı bayraklı yatlarla ilgili bilgi toplama peşine gittiler. Türkiye’de üretilen yatların sahibi Türk ise yabancı bayrağa geçmenin önünü kapatmaya çalışıyorlar. O zaman yabancı bayrağı engellemiyorsun ki. Bunu yaptığın zaman adam gidip Yunanistan’dan bir tekne alıp gelecek ve olan Türkiye’deki üreticiye olacak. Türkiye’de bir sürü küçük tekne üreticisi ya da küçük tekne sahibi var. Bunlar çok zengin insanlar değil. Çoğu fedakarlıklarla bu hobisini gerçekleştiriyor. Bunların üzerine bu şekilde giderek bizim içerdeki kısıtlı olan üretimimizi daha da zora sokuyorlar. Bunu ilgililere de aktardık. Umarım ki bu uygulamadan vaz geçeceklerdir.”

Gemi ve Yat Tasarım Yarışması, geleceğe yatırım
“Gemi ve Yat Tasarım Yarışması’nın bu yıl üçüncüsünü yapacağız. Öğrencileri sektöre motive etme ve sektörle birleştirme adına yapılan, geleneksel hale getirmeyi hedeflediğimiz bir çalışma. İyi de ilgi görüyor. Bu seneki konumuz yatlar. Motoryat ve yelkenliler olarak iki gruba ayırdık. Üniversitelere davet gönderdik, bilgilendirdik. Bu sene, öğrenciler sınav zamanları dışında çalışmalarına zaman ayırabilsinler diye Eylül ayında gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Kendi kaynaklarımızla zorlanmamıza rağmen bu yarışma bizim önceliğimiz ve düzenlemeye devam edeceğiz. Çünkü biz insana yatırım yapmak istiyoruz, Türkiye’nin geleceğine yatırım yapmak istiyoruz.”
 

---

R E K L A M